تحولات تکنولوژی و ماهیت مشاغل در عصر اطلاعات و ارتباطات

موضوع : تحولات تکنولوژی و ماهیت مشاغل در عصر اطلاعات و ارتباطات

توضیح : این فایل به صورت ورد و آماده چاپ می باشد

چكيده
ايجاد مشاغل جديد و متنوع در عصر اطلاعات و ارتباطات، با توجه به تحولات تكنولوژي و بخصوص تكنولوژي اطلاعات، مستلزم شناخت ماهيت اين مشاغل است. آگاهي از تأثيرپذيري مشاغل از تكنولوژي يا اثرگذاري بر توسعة آن، نتيجة درك ماهيت مشاغل خواهدبود. براي رسيدن به اين مهم، مي‌بايست به چند سؤال اساسي پاسخ داد. اصولاًً تأثير تكنولوژي بر مشاغل چه ابعادي دارد؟ آيا توسعة تكنولوژي باعث حذف برخي از مشاغل نخواهد شد؟ در اين صورت چه مشاغل جديدي بوجود مي‌آورد؟ آيا اين مشاغل جديد پايدارند يا خود نيز روز به ‌روز درحال تحول مي‌باشند؟
اين سؤالات و بسياري از سؤالات ديگر دغدغه اصلي جوامعي است كه تحت تأثير تكنولوژي قرار گرفته و زندگي متداولشان را  كه ساليان دراز بصورت يكنواخت برقرار بوده تحت‌الشعاع قرار داده است. پاسخ به اين سؤالات مي‌تواند ديد مناسبي از مشاغل جديد را ارائه كند و به تصميم‌گيري‌هاي بهتر بيانجامد.
اين مقاله سرآغاز بحثي پيرامون ماهيت مشاغل جديد مي‌باشد، كه سعي نموده براي سؤالات اساسي فوق، پاسخ مناسب بيابد.
1-    مقدمه
روز به روز شاهد رشد و توسعة بيشتر تكنولوژي اطلاعات و ارتباطات در گوشه ‌وكنار دنيا هستيم؛ سرعت پردازنده‌ها زياد مي‌شود؛ هزينة انتقال اطلاعات كاهش و حجم آن افزايش مي‌يابد و شبكه‌هاي اطلاعاتي(اينترنت) گسترده‌تر مي‌شوند؛ وسايل و ابزار كوچكتر و كاراتر به بازار مي‌آيند، نرم‌افزار‌ها حوزة نفوذ خود را در زندگي مردم توسعه مي‌دهند و بطور كل فرهنگ‌ها و شكل زندگي اجتماعي دستخوش تحولات اساسي قرار مي‌گيرد. تحولات تكنولوژي همه‌چيز را متحول كرده است و حتي اشتغال نيز از اين تحولات مصون نمانده‌ است.
در حاليكه يك معضل اساسي كشورهاي در حال توسعه ازجمله ايران بيكاري است، كشورهاي پيشرفته بطور فزاينده‌ا‌ي نيروي كار فني از ساير كشورها جذب مي‌كنند. چه دليلي در فراواني كار و كمبود نيروي كار در كشورهاي پيشرفته و در مقابل بيكاري در كشورهاي درحال توسعه وجود دارد؟ مسلماًً مهمترين دليل در ماهيت كار است. نيروي كاري كه در آمريكا مورد نياز است، يك نيروي مجرب تحصيل كرده است، در حاليكه خيل بيكاران كشور ما از تحصيلات عاليه برخوردار نيستند. همچنين آن‌ها نياز خود را بحدي رسانده‌اند كه نيروي كارشان براي پاسخگويي آن كافي نباشد، در حاليكه نياز به تكنولوژي‌هاي نو در بازار داخل كشور ما ضعيف است. بنابراين حل معضل بيكاري در شرايط دنياي روز، به دو مؤلفة بازار و آموزش وابسته است.
تأثير تكنولوژي اطلاعات بر اشتغال از دو بعد بكارگيري و توسعه قابل بررسي است. صنعت اطلاعات يك صنعت بزرگ است كه تكنولوژي اطلاعات را بكار مي‌گيرد؛ در مقابل توسعة IT در صنعت IT انجام مي‌شود. جذب گستردة نيروي متخصص در صنعت IT توسط كشورهاي غربي نشان از ميزان بزرگي صنعت اطلاعات آنان دارد. توسعة صنعت اطلاعات در واقع نتيجة توسعة بازار IT است.
صنعت اطلاعات نقش اساسي در ايجاد اشتغال دارد. علاوه بر بسياري از مشاغل كه خود ايجاد مي‌كند، به صنعت IT نيز رونق مي‌دهد و در آنجا نيز باعث اشتغال فراوان مي‌گردد. مشاغلي چون مديريت، مشاوره، تحليل‌گري، اطلاع‌رساني و بسياري از خدمات مختلف، نمونه‌هايي از مشاغل صنعت اطلاعات مي‌باشند. برنامه‌نويسي، تحليل و طراحي سيستم و مهندسي نرم‌افزار يا سخت‌افزار  نيز نمونه‌هايي از مشاغل صنعت IT مي‌باشند.
در اين مقاله ابتدا تأثير تكنولوژي بر مشاغل بررسي شده،  سپس مروري تاريخي و مقايسه‌اي بر نقش IT در توسعة مشاغل انجام گرفته و  مشاغل مبتني بر اطلاعات معرفي گرديده و در پايان، آيندة مشاغل مورد بررسي قرار گرفته است.
2-    تأثير تكنولوژي بر مشاغل
توسعة تكنولوژي و بكارگيري وسيع آن، باعث افزايش بهره‌وري فعاليت‌هاي اقتصادي شده است. در اثر افزايش بهره‌وري، نياز به برخي از مشاغل از بين مي‌رود. بعنوان مثال، شغلي تحت عنوان "تلفنچي" با پيشرفت در تكنولوژي‌هاي مخابراتي و پردازش صوت، از ليست مشاغل حذف مي‌گردد. بنابراين تكنولوژي از يك نظر، حذف و كاهش مشاغل را به دنبال دارد. اصولاًً خودكارسازي و توليد ماشيني از مهمترين نتايج توسعة تكنولوژي است، كه علاوه بر كاهش مشاغل، باعث افزايش كيفيت و سرعت و حتي كاهش هزينه‌هاي توليد مي‌گردد. آيا اين نتيجة مستقيم تكنولوژي براي نااميدي از ايجاد اشتغال به كمك IT كافي نيست؟
مروري بر تاريخ تكنولوژي و تأثير آن بر مشاغل نشان ميدهد كه پاسخ به اين سؤال منفي است . تكنولوژي ظاهراً برخي از مشاغل را حذف و يا تغيير مي‌دهد، اما درواقع بسيار مشاغل جديدتر، مفيدتر و متنوع‌تري را ايجاد مي‌كند. مثلاً اگرچه تكنولوژي تراكتور باعث كاهش نياز به نيروي كار كشاورز گرديد، ولي به كمك اين تكنولوژي انواع و حجم محصولات كشاورزي افزايش يافت، بعلاوه مشاغل جديدي را به همراه خود ايجاد كرد و نيروهاي كار را به انجام آن رهنمون شد. يا اختراع چرخ خياطي باعث رونق صنعت پوشاك گرديد و تمايل مردم به خريد انواع لباس با رنگ‌ها و مدل‌هاي گوناگون و همچنين كاهش هزينة توليد، باعث شد تا نه تنها دست‌دوزان بيكار نشوند، كه بسياري از افراد ديگر نيز به كار مشغول شوند.
يكي از جنبه‌هاي مهم تأثير تكنولوژي در ايجاد مشاغل توسعة بازار است. ارائة محصولات كيفي و همچنين تغيير و تحول فرهنگ مصرف متناسب با تحولات تكنولوژي، بازارها را توسعه مي‌دهد. بطوري كه حجم توليد پس از توسعة تكنولوژي به مراتب بيشتر از حجم توليد دستي است. بنابراين تكنولوژي از تعداد مشاغل دشوارتر مي‌كاهد و بر تعداد مشاغل آسانتر مي‌افزايد.
از سوي ديگر، فرصت‌هاي شغلي متنوع و جديد، نتيجة توسعة تكنولوژي است. با توسعة صنعت در اثر توسعة تكنولوژي، بسياري مشاغل جديد مرتبط با آن صنعت بوجود مي‌آيد. تكنولوژي از تعدد مشاغل دشوارتر مي‌كاهد و بر تكثر مشاغل آسانتر مي‌افزايد. مشاغل جديدي كه توسط تكنولوژي ايجاد مي‌شوند، يا تكنولوژي را بكار مي‌گيرند و يا آن را توسعه مي‌دهند. صنعت اطلاعات و صنعتIT از گروه مشاغلي هستند كه توسط تكنولوژي اطلاعات ايجاد مي‌شوند. در صنعت اطلاعات، تكنولوژي اطلاعات بكار مي‌رود و در مشاغل مختلف بعنوان ابزار مورد استفاده قرار مي‌گيرد. شاغلين صنعت IT مسؤوليت توسعة تكنولوژي اطلاعات را بر عهده دارند.
فهرست مطالب
چکیده    2
مقدمه    3
5    تأثير تكنولوژي بر مشاغل
مشاغل مبتنی بر اطلاعات    10
وضعیت مشاغل در اینده    12
نتیجه گیری    17
مراجع    19