اختلالات اورولوژیک و تعیین شیوع تنگی متائوس و عوارض آن بر کلیه ها

اختلالات اورولوژیک و تعیین شیوع تنگی متائوس و عوارض آن بر کلیه ها

مجراي پيشابراه مرد بصورت كانالي براي دو سيستم ادراري و ژنيتال عمل مي كند . اين مجرا از سوراخ داخلي در مثانه شروع شده و تا مه آي خارجي در انتهاي آلت تناسلي ادامه دارد . طول مجرا در حدود cm 20 ـ 18 مي باشد به جز در مواقع عبور ادرار و مني از داخل مجرا كانال پيشابراه روي هم خوابيده و بصورت يك شكاف مي باشد . بطور كلي مجراي پيشابراه را به دو قسمت قدامي و خلفي تقسيم مي كنند ولي در كتب مرجع اورولوژي پيشابراه به سه قسمت پروستاييك ، غشايي و غاري ( پندولوس ) تقسيم مي گردد

پيشابراه پروستاتيك 

پيشابراه در طول غدد پروستات عبور مي كند و توسط سطح قدامي آن پوشيده شده است . پيشابراه پروستاتيك با اپي تليوم ترانزيشنال پوشيده شده است كه ممكن است تا مجراي پروستات ادامه داشته باشد . 

اوروتليوم ( بافت پوششي يورترا ) توسط يك لايه طولي داخلي و يك لايه حلقوي خارجي از عضلات صاف پوشيده شده است . 

يك ستيغ پيشابراهي (urethral crest) در قسمتخلفي خط وسط غدد پروستات بطرف داخل بر جسته شده است كه در طول يورتراي پروستاتيك ادامه دارد و در محل اسفنكر داخلي ناپديد مي شود . 

در دو طرف اين ستيغ (crest) يك شيار تشكيل شده است. (Prostatic Sinus)كه جهت درناژ عناصر غددي مي باشد . از قسمت وسط اينستيغ پيشابراه با زوايه قدامي تقريباً35 شروع مي شود اما زوايه آن مي تواند بين صفر تا ْ90 تغيير كند . اين زاويه يورتراي پروستاتيك را به دو قمست پروگزيمال ( پره پروستاتيك ) و ديستال 

( پروستاتيك ) تقسيم مي كند كه از نظر عملكرد و آناتومي متفاوت مي باشند

مجراي پروستاتيك كه تقريباً4 ـ 3 سانتي متر طول دارد عريض ترين و قابل انبساط ترين قسمت از پيشابراه است . اين بخش داخل غده پروستات قرار داشته و به سطح قدامي غده نزديكتر مي باشد . مجراي پروستاتيك از انتهاي پيشابراه پره پروستاتيك شروع و كل طول غده پروستات از قاعده تا راس آن را طي مي كند . در بخش اعظمي از ديواره خلفي آن يك برجستگي مياني وجود دارد كه ستيغ پيشابراه ناميده مي شود . اين امر باعث آن شده است كه در برش عرضي مجرا هلالي شكل به نظر برسد . در هر طرف اين ستيغ فرورفتگي وجود دارد كه سينوس پروستاتيك ناميده مي شود . كف هر كدام از اين فرورفتگي هاي بوسيله مجراي غده پروستات سوراخ شده است . ستيغ پيشابراه در نيمه ارتفاع خود تبديل به يك برجستگي ديگري مي شود كه

collculus seminalis نام دارد. در قله اين برجستگي منفذ شكاف مانند اوريكول پروستات قرار دارد . بر روي هر دو طرف يا درست در ميان اين منفذ دو سوراخ كوچك تر قرار دارند كه مربوط به مجاري انزالي مي باشند . اوريكول پروستات يك بن بستي است كه حدوداً 6 ميلي متر طول داشته و درضخامت پروستات ، در خلف لوب مياني آن واقع شده است و جهت آن بطرف بالا و عقب مي باشد . ديواره هاي اوريكول از بافت فيبرو ، رشته هاي عضلاني و غشاء مخاطي تشكيل شده است . چون لايه اخير داراي تعداد زيادي غدد كوچك است به نظر مي رسد كه در اثر پيشرفت و تكامل مجراي پارامزونفريك يا سينوس اوروژنيتال ساختماني شبيه واژن پيدا كرده است . بنابراين گاهي اوريكول پروستات را بنام vagina Masulina مي نامند ولي چون منظره آن بيشتر شبيه رحم است به همين دليل به آن واژه اوريكول اطلاق مي گردد . 

در انتها بايد متذكر شد كه مجراي پيشابراه پروستاتيك داراي يك لايه خارجي از رشته هاي عضلاني مخطط حلقوي است كه در امتداد رشته هاي عضلاني پيشابراه غشائي قرار گرفته است و ايجاد يك برجستگي از عضلات مخطط را مي كند كه اسفنكتر خارجي را شكل مي دهد . 

پيشابراه غشايي

پيشابراه غشايي در طول مسير خود از آپكس پروستات تا غشاء پرينئال به طور متوسط 5/2 ـ 2سانتي متر مي باشد ( 5 ـ 2/1 ) سانتي متر . اين قسمت توسط اسفنكتر خارجي پيشابراه به طور ناكامل و بصورت يك صفحه مسطحعضلاني ساندويچ شكل بين دو لايه فاسيايي قرار گرفته است . اين قسمت كوتاهترين و باريكترين بخش مجرا مي باشد . در ضمن اين قسمت قابليت اتساع كمتري دارد . 

پيشابراه غشايي با يك انحناي ملايم از غده پروستات خارج گرديده و وارد بولب آلت مي شود . مجرادر هنگام عبور از ميان غشاء پرينئال در 5/2 سانتي متري از ناحيه خلفي تحتاني سمفيز پوبيس قرار مي گيرد . بخش خلفي بولب آلت بر روي سطح تحتاني غشاء پرينه آل قرار داشته اما بخش قدامي آن تقريباً از غشاء پرينه آل جدا مي باشد . بنابراين ديواره پيشابراه در قسمت قدام با غشاء پرينه آل ارتباط دارد و نه با بولب آلت . اين قسمت از ديواره قدامي پيشابراه به عنوان بخش غشايي اطلاق مي شود . طول مجرا در قسمت قدام 2 سانتي متر مي باشد در حاليكهدر قسمت خلفي 2/1 سانتي متر طول دارد. ديواره پيشابراه غشايي داراي يك پوشش عضلاني است كه بوسيله لايه باريكي از بافت همبند فيبروالاستيك از لايه اپي تليال جدا شده است . اين پوشش عضلاني شامل باندهاي نسبتاً نازكي از عضلات صاف است كه درامتداد عضلات مجراي پروستاتيك و برجستگي خارجي لايه عضلات حلقوي مخططي كه اسفنكتر خارجي را تشكيل مي دهد قرار مي گيرد . فيبرهاي عضلات اسكلتي كه اسفنكتر خارجي را شكل مي دهد در برش عرضي قطري در حدود 20 ـ 5 ميكرومتر دارد . اين رشته هاي عضلاني از نظر فيزيولوژيكي از نوع آهسته مي باشند . برخلاف ماهيچه هاي كف لگني كه مخلوطي از عضلات آهسته و سريع با قطر زياد مي باشد . اسفنكتر خارجي عاري از دوك هاي عضلاني است كه بوسيله اعصاب احشايي لگني عصب دهي مي شود . فيبرهاي عضلاني اسفنكتر خارجي قادرند كه با ايجاد يك انقباض مداوم در فواصل زماني نسبتاً بلند منجر به بستن پيشابراه و كنترل ادراري مي شوند

تعيين شيوع تنگي متائوس و عوارض آن بر كليه ها و مجاري ادراري در شيرخوران و كودكان مراجعه كننده به بيمارستان كاشاني تهران در نيمه دوم سال 81

پيشابراه اسفنجي : 

اين بخش در ضخامت بافت اسفنجي آلت قرار داشته و طول آن حدود 15 سانتي متر است . اين بخش از انحناي پيشابراه غشايي شروع شده و به موازات كناره تحتاني سمفيز پوبيس طي مسير كرده و از اين جا به بعد تغيير جهت داده و بطرف پائين مي رود تا به انتهاي آلت برسد . اين بخش از پيشابراه باريك بوده با يك قطر ثابت حدود 6 ميلي متر . اين بخش در دو قسمت تقسيم مي شود يكي در ابتدا بنام Intra bulbar fossa و ديگري سر آلت كه Navicular fossa را مي سازد . 

فضاي Intrabulbar fossa تنها بر روي كف و ديواره هاي مجرا اثر مي گذارد و هيچ گونه تأثيري بر روي سقف آن ندارد . غدد بولبو يورترال در بخش اسفنجي مجرا و در حدود 5/2 سانتي متر زير غشاء پرينئال باز مي شوند

در اغلب موارد تنگي مه آ تا زماني كه كودك آداب دستشويي رفتن را بياموزد ظاهر نمي گردد . اگر مئاتوس حالت نوك سنجاقي (pin point) يا خيلي تنگ داشته باشد در پسرها ادرار كردن با زور زدن زياد يا جريان باريك ادرار يا فواصل طولاني ادرار كردن بروز مي كند و برخي پسر بچه ها جريان ادرار منحرف دارند و از علائمي مانند ديزوي فركونسي ، هماچوري ترمينال ، بي اختياري ادراري شاكي هستند كه براي تشخيص راهنمايي كننده هستند ولي اغلب اين علائم از طرف پزشكان قابل توجيه نيست . برخي بچه ها فقط با انحراف جريان ادراري ارجاع داده مي شوند . تنگي مه آ يك علتي شايع براي خونريزي لكه اي نوزادان مي باشد . همچنين يكي از موارد نادر كه ممكن است باعث درجاتي از هيدورنفروز دو طرفه گردد . در موارد شديد تنگي مئاتوس رتانسيون ادراري نيز گزارش شده است .

در يك پسر بچه مشكوك به تنگي مه آ بايد قطر مه آ با يك بوژي آبي رنگ يا 

NG Tube 8Fيا سوند نوزادان ارزيابي گردد . يك NG tube اطفال 8F بايد براحتي از نوك مه آ عبور كند . ظاهر خارجي مه آ ممكن است چندان با سايز واقعي مطابق نباشد . در موارد نه چندان نادر علائم مشكوك به تنگي مئاتوس در يك پسر بچه با كاليبر نرمال مجرا ديده شده است . كاليبرمئاي كمتر از 8F در بچه هاي زير 10 سال انديكاسيون مئاتوتومي دارد . به محل مئاتوس نيز بايد توجه شود . ممكن است پروگزيمال نسبت به نوك گلنس باشد ، در سطح پشتي گلنس قرار داشته باشد ( اپي سپاديازيس ) يا در سطح شكمي قرار داشته باشد ( هيپوسپاديازيس ) . در اين موارد پنيس مستعد انحناي غيرنرمال در سطح پشتي ( اپي سپاديازيس ) يا شكمي ( هيپو سپاديازيس ) مي باشد . در اين شرايط سوراخ پيشابراه نيز اغلب بعدها تنگ مي گردد . ميكرو پنيس يا ماكرو پنيس اغلب بعدها مشاهده مي گردد . 

در صورتي كه سايز مئاتوس كم شده است يا اگر بچه علائم ادراري غير نرمال دارد سونوگرافي كليه ها و مثانه انديكاسيون دارد . بعلاوه اگر بچه هيستوري عفونت ادراري داشت VCUG نيز بايد انجامگردد . البته تنگي مه آ بندرت تغييرات انسدادي در دستگاه ادراري ايجاد مي كند . 

سيستوسكوپي لازم نيست مگر در بچه هايي كه علائم انسدادي داشته اند يا VCUG نداشته اند. در موارد نادريك پسر بچه با تنگي مه آ علائم انسدادي ممكن است يك دريچه پيشابراه قدامي درفوساناويكولاريس داشته باشد

اختلالات اورولوژيك (تعيين شيوع تنگي متائوس و عوارض آن بر كليه ها و … شيرخواران)